کیتاب اینجه‌لمه‌سی / شریف مردی: قوشلار داها قورخمورلار / رقیه کبیری

کیتاب اینجه‌لمه‌سی / شریف مردی: قوشلار داها قورخمورلار / رقیه کبیری

«قوشلار داها قورخمور» سون درجه گوجلو، سؤزونو چوخ ایچدن و یومشاقجا یئریدن بیر رومان‌دیر. رومان باجیلیق (sisterhood) قاورامینی هئچ ایفراط تفریطه توشمه‌دن قاپساملی بیر شکیلده آنلادیر. بونونلا بئله، یالنیز دا فئمئنیستی بیر رومان دئییل. ایکی مسأله داها اؤنملی اولاراق اؤزونو روماندا گؤستریر: 1- رومانین آخار و صمیمی دیلی. 2- رومانین آنلاتی باشاریسی.

آنلاتینین گئدیشینده هئچ بیر چات یارانمادان زامان دال قاباق اولوب؛ ایکی تاریخی دؤنگه‌دن ایکی قیزین یاشامی روایت اولور. قدّار زامان آلنینا چیزگیلر چیزمیش نیلفَر ایله، باشیندا اینتیحار فیکری دولاشان نرگیز، ایکی قوش میثالی بیربیرلرینی دنیز قیراغیندا تاپیب دردله‌شیرلر. فرق ائتمیر زامان هانسی تاریخی دؤنه‌مه قاییتسین، 1320 یوخسا 1350 ایللری؛ قادین دونیاسینین اورتاق دردلری، چیله‌لری و دغدغه‌لری جسارت دولو بیر ایچدنلیکله آنلاتیلیر. رومان قادینلارین بوتون تاریخ بویو، یئنی‌یئتمه زامانیندان، گلینلیک گئجه‌لرینه و بوتون یاشام بویو اورتاق دویغولاری اوخوجونو حیرته سالان دئدی قودولار واسیطه‌سی ایله روایت ائدیب، اوخوجویا تجروبه ائتمه‌دیی بیر یاشامی دادیزدیریر. یالنیز قادینلار دونیاسی دئییل، بوتون نسلین یاشادیغی چلیشکی و تضادلاری باشاریلی آنلاتی ایله روایت ائدیر. دیل اوقدر آخار و روایت او قدر صمیمی‌دیر کی اوخوجو دورمادان اوخوماقدا ایره‌لیله‌مک ایستَییر، آنجاق رومانین بیتمه‌سینی ده هئچ ایسته‌میر.

نیلفرین هئچ وازکئچیلمز سیقار پوفلمه‌لری ایله خیسین خیسین چکدییی نفسلر رومانین ان شیرین بؤلوم‌لریندن‌دیر؛ بونا آرتیر دؤردونجو بؤلومون دادلی غوغالارینی، سونرا بوتون روماندا آنلاتیلان دئدی قودولار. اولای یالنیز دئمک‌له دئییل گؤسترمک‌له اوخوجونون ذهنینده تصویر ائدیلیر. اوچ دوستون قارداشلیق آندینا صادیق قالدیقلاری، بوتون ایدئولوژی و عقیده فرقلیلیکلرینه رغمن چوخ باشاریلی و هئچ ده دویغوساللیغا قاپیلمادان آنلاتیلیر.

رومان نئچه یاشام، نئچه کاراکتئر و نئچه نسلی ایچینه آلیر. هر نسلده ایسه فرقلی عقیده‌لره اینانان اینسانلاری بیربیرینین یانیندا گتیررک هئچ بیرینه اوستون مقام وئرمیر. بو اوزدن رومان چوخ‌سسلی بیر رومان‌دیر و هر کسه، هر ایده‌یه قونوم وئررک سسلرین هئچ بیرینی باشقا سسین قارشیسیندا بوغمور.

رومان ویرجینیا وولفون A Room of One's Own کیتابی ایله یاتیملی و درین متن‌لرآراسیلیق (intertextuality) ایلیشگی قورور، آمما هئچ زامان اؤزونو اونا باغلامیر؛ بورادا یازار اوخوجونو دورومون تام اورتاسینا آتیر و بیر یاشامین چتینلیکلرینه دوشونمه‌یی قانیتلاییر.

«سلیمان کیمی نرگیزین اؤزونه عاید اؤزل اوتاغی یوخ ایدی. ائولرینین دار دودوک صاندیخاناسی اونون سیغیناجاق یئری‌یدی. صاندیخانانین بیر طرفینده یورقان دؤشک باغلیسی، بیر طرفینده رفلره دوزولموش سیرکه، آبقورا، گولاب... آشاغی رفده اؤز قیویر ـ زیویرلارینی، کیتابلارینی، هفته‌ده آلدیغی «دانشمند» مجله‌لرینی ییغمیشدی. بونونلا بئله، صاندیخانا اونون اؤزل یئری، خلوتگاهی‌یدی.» نیلفرین ده نرگیز کیمی صاندیخانادان باشقا هئچ سیغیناجاق یئری یوخدور.

رومانین ایچ قاتلاریندان بیری، دئدیییم کیمی باجیلیق قاورامینی تام یئرینه یئتیررک روایت ائتمک‌دیر. بوتون دونیانین قادینلاری باجیلیق دویغوسو ایله بیرله‌شیب یاشام تجروبه‌لرینی بؤلوشوب، بیربیرینه دستک اولسالار داها هئچ بیر زامان ارکک‌اگه‌من یاپیلاردا سیخیلیب ازیلمزلر؛ مئتافوریک دئییشله ایفاده ائتسم: برابرجه اوچوشماغا قالخسالار «قوشلار داها قورخمازلار».

«قوشلار داها قورخمورلار» رومانی رقیه کبیری‌نین اوسته دئدیییم و ایره‌لیده اونلاری سیرایلا بیر داها سایاجاغیم نه‌دنلر دولاییسی ایله ان باشاریلی اثری‌دیر.

1- رومان آخیجی و گؤزل دیل ایله روایت اولور.

2- رومان دورومو یالنیز آنلاتمیر، دیتایللارلا اوخوجونو دورومون ایچینه سالاراق اونا گؤستریر.

3- رومان هئچ بیر سیاسی، ایدئولوژیک یوخسا اخلاقی فلسفه‌یه اییک دئییل.

4- تراژیک و تروماتیک دردلری آنلاتاراق هئچ زامان مرثیه‌چی اولمور.

5- اوخوجونو یاشامین دئدی قودولاری ایله اینجه بیر شکیلده اَیله‌ندیریر.

6- چوخ‌سسلی بیر رومان اولاراق بوتون سسلره مئیدان وئریر.

7- اوخوجونون اؤنونه فلسفی و دوشونه‌بیله‌جک سورغولار قویسا دا اونلارا کسین بیر جاواب آختارمیر.

بو اوزدن، «قوشلار..» رومانینی لذت آرایان و بیر ده اؤز یاشادیغی دونیادان فرقلی بیر یاشام تجروبه ائتمک ایسته‌ین اوخوجویا اؤنریرم.

روماندان گؤزل تصویر: دام اوسته دیش بویداکی بیر اوره‌ک ذهنیندن کئچیر. قارغالار اوره‌یی دؤوره‌له‌ییب، بیر جوت پیشیک دودکئش دالیندان قارغالاری گودورلر. قارغالاردان بیری اوره‌یینی لئش پارچاسی کیمی دیمدییینه آلیب اوچور. آمما اورک آغیر اولدوغوندان ساری قارغانین دیمدیییندن سوروشوب، تورپاقلی بیر کوچه‌نین دؤشه‌مه‌سینه دوشور. اورک تورپاغا بولاشیر. یولدان کئچن آداملارین بیریسینین آیاغینا توخونوب، دیغیرلانیر. او آدامین آدی سلیماندی.